| EEN AANZET TOT ECOLOGISCH BERMBEHEER | naar algemene info over bermbeheer |
||||
| Op deze pagina's doen we verslag van onze inspanningen om via ons project ECOLOGISCH BERMBEHEER de toestand van weg- en waterkanten in het Drentsche Aa gebied te verbeteren. |
|||||
| 17-09-2015 | Een nieuwe maai-zuigcombinatie - Tynaarlo blijft dus bij een schadelijke vorm van bermbeheer | ||||
| Doordat onze aandacht de afgelopen tijd op andere dingen gericht was, hebben we over het beheer van de bermen geen contact meer gehad met de gemeente Tynaarlo. In april 2012 werd ons verteld dat er net een nieuwe maai-zuigcombinatie was aangeschaft en dat er voorlopig dus geen kans was op vervanging door ander materieel. De machine was immers nog niet afgeschreven. Deze maand bleek de gemeente inmiddels een nieuwe maai-zuigcombinatie te hebben aangeschaft (zie foto's), nog groter dan de vorige. Een apparaat dat nog minder past in de kleinschalige omgeving waarin het zijn werk moet doen. |  |
||||
| 02-04-2013 | Gemeentepagina Tynaarlo: ecologisch bermbeheer in het buitengebied... | artikel op gemeentepagina | |||
| Deze week plaatste de gemeente Tynaarlo een bericht op de gemeentepagina, waarin uitleg werd gegeven over het onderhoud van de bermen. Men onderscheidde drie soorten van onderhoud: Gazons, die uiteraard veelvuldig gemaaid worden, bloemenweides, locaties waar de gemeente een kruiden/bloemenmengsel inzaait, en ecologische bermen. Volgens de gemeente worden alle bermen in het buitengebied ecologisch beheerd, wat inhoudt dat ze 1 à 2 keer per jaar gemaaid worden en dat het maaisel afgevoerd wordt om de bodem te verschralen, zodat er een meer gevariëerde flora kan ontstaan. Het Natuurplatform is uiteraard blij dat de gemeente eindelijk besloten heeft alle bermen in het buitengebied ecologisch te beheren, maar de manier waarop dit gebeurt, is nog wel voor verbetering vatbaar. |
 maaizuigcombinatie van de gemeente Tynaarlo aan het werk in het buitengebied |
||||
| Bij het gebruik van een maaizuigcombinatie (zoals hier het geval is) worden niet alleen de voedingsstoffen die in het maaisel zitten afgevoerd (wat een methode is om de bodem te verschralen), maar ook alle zaden, insecten, rupsen, vlinders en hun eieren en ook andere kleine dieren als salamanders, padden en kikkers. Een dodelijke slurf zuigt alles wat leeft op en brengt het naar de biovergister, waar het wordt omgezet tot bio-energie. Daarmee levert het maaisel tevens een bijdrage aan de financiën van de gemeente. Wij vroegen een van onze adviseurs naar zijn mening over deze vorm van bermbeheer en die zei daarover het volgende: |
|||||
| Maaien en afvoeren om te verschralen: Het maaien van de begroeiing (en afvoeren van het maaisel) bewerkstelligt in theorie het armer worden van de bodem, door afvoer van voedingsstoffen met het maaisel. Tegenwoordig is daar wel een 'maar' aan verbonden. Ten gevolge van atmosferische depositie (voedingsstoffen die door o.a. de landbouw etc. in de lucht komen en weer op aarde neerdalen) komt er jaarlijks 20-30 kg stikstof per hectare beschikbaar. Dat was tot voor kort zelfs 50 kg. Met 1 of 2 keer per jaar maaien en afvoeren kun je het effect daarvan wellicht neutraliseren, maar van verschraling is dan eigenlijk nog geen sprake. Heel soortenarme vegetatie kun je wel wat soortenrijker maken, door het creëren van openheid (door het maaien) zodat wat langzamer groeiende soorten zich op de open plaatsen kunnen vestigen. Uiteindelijk blijf je, qua ontwikkeling van de flora, toch in een bepaalde fase steken, maar hoe die eruit ziet hangt mede af van de beginsituatie. |
|||||
| MOZAIEKBEHEER: Om insecten, kleine zoogdieren e.d. te helpen is het toepassen van mozaïekbeheer aan te bevelen. Dat betekent dat je een plan maakt waarin niet alles tegelijkertijd gemaaid wordt. Door bepaalde gedeelten (ca 10%) van het te maaien gebied een jaar over te slaan, creëer je plekken waar bloemen zaad kunnen zetten, dieren kunnen overleven en insecten zich kunnen voortplanten. Het jaar daarop kan dan een ander gedeelte bij het maaien worden overgeslagen. Deze wijze van beheer wordt door Staatsbosbeheer en wellicht ook door andere natuurorganisaties al toegepast. |
|||||
| Inzaaien van bloemenmengsels: Inzaaien geeft op korte termijn een mooi bloemenrijk aanzien, maar je moet je wel afvragen wat voor bloemenmengsel je gebruikt. Zijn het 'wilde' soorten die hier thuis horen, zijn het voornamelijk eenjarigen? Als dat laatste het geval is, vormt maaien geen goede methode om ze te handhaven. Als je dat wel wilt, moet je elk jaar de bodem weer open maken om de zaden te kunnen laten kiemen en/of opnieuw inzaaien. |
|||||
| Begrazing is voor het instandhouden van vegetatie wel een goede methode, maar de bodem er mee verschralen gaat niet of zeer langzaam (zie ook de tekst hierboven over maaien). Schapen hebben geen heidevelden gecreëerd, maar in stand gehouden. Ik vraag me af hoe dat begrazen in zijn werk gaat: een kudde schapen die korte tijd massaal op een klein oppervlak verblijft en als de vegetatie daar kort is verder wordt gebracht door middel van gaas? De vegetatie is dan kort, maar ook flink bemest door de dieren. Het is dunkt me vooral een methode om goedkoop te werken. | |||||
| 01-04-2013 | Herstel hagen en houtwallen in Haren krijgt vervolg | lees het hele bericht van Landschapsbeheer Groningen | |||
| In 2011 won het project ‘Herstel van hagen en houtwallen’ in Haren de Gouden mispel; de prijs die de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap uitreikt aan mensen of organisaties die zich uitzonderlijk hebben ingezet voor het cultuurlandschap in Nederland. In de eerste fase werd circa vijf kilometer hagen en houtwallen hersteld. In de tweede fase willen de gemeente Haren, de Vereniging voor Duurzame Landbouw ‘Stad en Ommeland’ en Landschapsbeheer Groningen 3300 meter houtwal en 1300 scheerhaag herstellen. |
|||||
| Over de betekenis van houtwallen en hagen zegt Landschapsbeheer Groningen het volgende: Houtwallen en meidoornhagen zijn belangrijke verbindingsroutes en verblijfplaatsen voor diverse plant- en diersoorten. Vooral voor vogels zijn ze van grote betekenis. Een haag of houtwal van honderd meter levert in het najaar met gemak meer dan honderdduizend bessen op. Ook voor kleine zoogdieren, amfibieën en dagvlinders zijn de landschapselementen van belang als leefgebied. Aan grotere zoogdieren als reëen en egels bieden ze beschutting. Voor mensen biedt besloten landschap een prachtige omgeving om in te wonen, werken en recreëren. | |||||
| Snoeibeleid: Als Natuurplatform maken we een kleine kritische kanttekening bij dit lovenswaardige project. Bij het onderhoud dat de gemeente Haren aan bestaande houtwallen doet, wordt uit overwegingen van kostenbesparing vaak onnodig veel gedund. De gedachte daarachter is: Eén keer in de zoveel jaar alles eraf, dan hoeven we een hele tijd niet terug te komen. Dat betekent dat een begroeiïng van beschuttend struikgewas op de houtwal in één onderhoudssessie in zijn geheel wordt weggevaagd. Dat heeft tot gevolg dat in de jaren daarop alle beschutting voor vogels en kleine dieren verdwenen is, en daarmee ook veel van hun voedsel. Ook wordt soms met onvoldoende kennis van zaken nogal willekeurig gedund. Wij zagen dat met eigen ogen in de omgeving van Midlaren, waar de gemeente Haren een deel van de houtwal langs het fietspad rond het Heiveen onderhoudt. In februari 2012 werd volgens het onderhoudsplan van de Gemeente Haren vrijwel alle opslag van wilg, meidoorn e.d. bij de grond afgezaagd. Enkele dikke stammen van oude wilgen waren op ongeveer anderhalve meter hoogte doorgezaagd. Een voorbijganger uit de omgeving, die erg aan de bomen gehecht was, zei tegen de snoeiers van de gemeente, dat hij blij was dat men die mooie dikke stammen had laten staan. "Nou nee hoor", luidde het antwoord, "die moeten er ook nog af." Een gesprek met de opzichter, die inmiddels ook gearriveerd was, resulteerde uiteindelijk in de beslissing: "Nou goed, dan zetten we die drie bomen op het lijstje als 'knotwilg'." Daarmee waren voorlopig deze bomen gered; ze hadden een etiket gekregen, dat ergens in de boekhouding van de gemeente een plaats kon vinden. In maart 2013 kwam er opeens weer een snoeiploeg, die hetzelfde traject onder handen nam, deze keer omdat de boer aan wiens land de houtwal grensde daarom had gevraagd. Er moesten dat voorjaar grote machines het land in om het te bewerken en de takken van de eiken op de houtwal hingen te laag over het land. Resultaat: in de bocht waar de bomen te veel overhingen, werden alle eiken hoog opgesnoeid en daarnaast ook al het struikgewas (vlieren, meidoorn, kardinaalsmuts, lijsterbes en wilde kers) bij de grond afgezaagd. Een dikke wilde kerseboom, die zeker 30 à 40 jaar oud was en voor de vogels ieder jaar een bron van voedsel betekende, legde daarbij het loodje. Hij stond dicht tegen een niet al te florissante eik en kennelijk hebben de snoeiers niet gezien dat het een kers was, een nogal zeldzaam verschijnel in onze houtwallen. Dat het jaren kost voordat de opslag van kleine boompjes in de omgeving weer net zo hoog is en net zoveel vruchten draagt, realiseert men zich niet. Zo wordt door het snoeiwerk van de gemeente de diversiteit aan bomen en struiken geleidelijk aan teruggebracht tot enkele veelvoorkomende soorten die men als zodanig herkent: eik, berk, meidoorn en wilg, jammer! |
|
||||
| 04-03-2013 | Natuurmonumenten: Zorg voor boerennatuur kan en moet beter | verbetervisie natuurorganisaties | |||
| De zorg voor natuur en landschap in het boerenland moet en kan beter. De beste resultaten worden bereikt als boeren, natuur- en landschapsorganisaties de handen ineen slaan en in grote gebieden hun werkzaamheden afstemmen op de planten en dieren die op hun land voorkomen. Dat stellen Natuurmonumenten, Vogelbescherming, de 12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland in een gezamenlijke visie, getiteld ‘Naar een effectief agrarisch natuurbeheer’. Lees het hele stuk op de site van Natuurmonumenten.---> |
 |
||||
| In de visie van het Natuurplatform zouden niet alleen natuurorganisaties en boerenorganisaties moeten samenwerken, maar zouden ook de gemeenten en waterschappen hierbij betrokken moeten worden, omdat ook zij een groot deel van het beheer van bermen en sloten voor hun rekening nemen. Al te vaak zijn het nu de gemeentes, die zonder kennis van zaken met hun beheer zorgen voor kaalslag en vernietiging. In onze directe omgeving pleiten we al heel lang voor een betere afstemming tussen al deze verschillende beherende instanties. | |||||
| 18-02-2013 | Vlinderstichting en Nederlandse Bijenvereniging gaan met steun van Postcodeloterij 'IDYLLES' aanleggen | ||||
| Tijdens het Goed Geld Gala op woensdag 13 februari, maakte de Nationale Postcode Loterij bekend dat ze het project ‘Idylle’ van De Vlinderstichting zal steunen. Vlinders en bijen hebben het erg moeilijk, onder meer door een gebrek aan voedsel, nectar en stuifmeel. Daarvoor zijn bloemen nodig. Samen met de bijenhoudersvereniging (NBV) zal De Vlinderstichting de komende jaren zorgen voor meer kleur in het Nederlandse landschap. |
 |
||||
| Met deze financiële steun zal De Vlinderstichting de komende drie jaar heel veel ‘Idylles’ gaan aanleggen; percelen in het buitengebied, variërend tussen een halve en twee hectare, ingezaaid met inheemse bloemenmengsels. Ook komen er Vlinderbanen; stroken met wilde planten waarlangs vlinders zich kunnen verplaatsen. Door vlinderbanen aan te leggen, bijvoorbeeld in bredere wegbermen en langs fietspaden ontstaan leefgebieden voor vlinders, maar ook voedselrijke plekken voor bijen. Bovendien zorgen de banen voor betere verbindingen tussen vlinderrijke plekken. |  Zie ook de website van de Vlinderstichting |
||||
| Uitwerking laat nog te wensen over Binnen de gemeente Tynaarlo is dit beleid van bloemrijke akkerranden ook op verschillende plaatsen door boeren toegepast. Op de es tussen Noord- en Midlaren resulteerde dit de eerste zomer in bloeiende stroken met o.a. Phacelia, Klaproos, Korenbloem, Bolderik, Luzerne e.d. en het bezoek van een groot aantal insecten. In de avondschemering klonk zelfs het geluid van kwartels, die hier al jaren niet meer gehoord of gezien waren. In het tweede jaar (opnieuw een teelt van aardappels) maakte de boer de vergissing te denken dat het nodig was om de oude randen van vorig jaar dood te spuiten alvorens er opnieuw een bloemenmengsel in te zaaien, terwijl zaden van vorig jaar al bezig waren uit zichzelf te ontkiemen en de nog aanwezige phacelia van plan was te gaan bloeien. Alleen frezen zou voldoende geweest zijn om de nieuwe zaden een kans te geven, maar het doodspuiten van "onkruid" (zelfs als dit spontaan opgekomen bloemen betreft) zit kennelijk al zo in de genen van de gemiddelde landbouwe verankerd, dat dit een automatische reactie leek. Betere voorlichting lijkt hier nodig. Ook de combinatie aardappels - bloemen voor insecten is niet zo gelukkig, gezien het vele gifspuiten dat tegenwoordig voor aardappels nodig schijnt te zijn. Doordat de stroken het tweede jaar aan de late kant werden ingezaaid en de meldeplanten er dankzij de stevige bemesting de overhand kregen, was het resultaat dat jaar veel minder goed. |
 |
||||
 |
|||||
 |
|||||
| Conclusie: Akkerranden en Idylles zijn mooie initiatieven, maar zonder beperking van bestrijdingsmiddelen en een kleinschaliger aanpak van gedeelten van het landschap is het in feite dweilen met de kraan open. | |||||
| naar top van pagina | |||||
