In de 38 jaar dat ik in Midlaren woon, was dit mijn kleine paradijs. Onze kinderen speelden er in het zand. Ze leerden er zwemmen. We vonden er rust. Soms waren we er alleen, soms ook troffen we er andere mensen, die, net als wij, de stilte zochten. Doordat de plek niet makkelijk toegankelijk was, werd het er nooit te druk en was er voor iedereen ruimte. Zo genoot een heel aantal mensen uit de directe omgeving van Noord- en Midlaren jarenlang van dit paradijselijke plekje aan de Drentsche Aa.

NATUURBELEVING VAN ACHTER HET BUREAU
Toen kwamen de plannenmakers, die weten wat goed is voor iedereen. De mensen die van achter hun bureau het landschap "inrichten" zonder het zelf ooit echt gezien te hebben. De mensen die voor anderen bepalen hoe de natuur beleefd moet worden, zonder dat ze de sfeer van het betreffende stuk natuur ooit zelf hebben geproefd.

Deze plannenmakers waren van mening dat de natuur in het Drentsche Aa-gebied het best beleefd kan worden door die natuur toegankelijk te maken, door het gebied te "ontsluiten". Er moest dus een fietspad komen, dat de west- en de oostkant van de Drentse Aa met elkaar zou verbinden, zodat je van het Okkenveen via de Westerlanden regelrecht kon oversteken naar het Noordlaarderbos.

En waar zou dat fietspad langs voeren? Juist, precies langs de enige "zandkop" die in dit gebied langs de Drentse Aa te vinden is. Langs ons stille strandje, ons kleine paradijs. Ongetwijfeld vanuit financieel oogpunt gezien de beste plek, want een fietspad op een andere plaats zou over zompige veengrond aangelegd moeten worden en dat brengt natuurlijk veel meer kosten met zich mee.

EEN FEESTELIJK BORD
Een feestelijk bord, op hoge palen opgericht, vertelt de voorbijgangers wat voor leuks er voor ons bedacht is en welke gerenommeerde instanties dit project (uitgevoerd in opdracht van de Gemeente Tynaarlo) financieel mogelijk hebben gemaakt.
Zoals daar zijn: De Provincie Drenthe, Het Recreatieschap Drenthe, De Regio Groningen-Assen 2030 en Het Overlegorgaan Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa.
Op 11 augustus 2008 onthulde VVD-wethouder Frieling bovengenoemd bord en gaf daarmee het startsein voor het project. De plaatselijke pers vermeldt dat het hier de aanleg betreft van "een zeer aantrekkelijke fietsverbinding tussen het westelijke en het oostelijke deel van de Drentsche Aa". De wens om op deze plek een recreatief fietspad aan te leggen, bestond al lang en sproot voort uit het verlangen het Drentsche Aa gebied beter toegankelijk te maken voor het publiek.

Natuurlijk begrijp ik best, dat het voor veel mensen aantrekkelijk is, als er een doorsteek komt, waarbij je vanuit het Okkenveen regelrecht naar het Noordlaarderbos kunt fietsen via een pad dat bovendien nog een eindje langs de Drentsche Aa voert, een plek waar je tot nu toe nooit kon komen. Voor een aantal mensen betekent dit winst. Maar tegelijkertijd betekent het ook een groot verlies.

HET VERLIES VAN EEN KLEIN PARADIJS
De start van dit project betekent op verschillende manieren een verlies; allereerst voor mensen zoals wij, die er van houden om in alle rust en stilte van de natuur te genieten, zonder al te veel drukte om zich heen. Natuurlijk zal iedereen tegenwerpen, dat het belang van een enkele natuurliefhebber, niet opweegt tegen het belang van de grote massa, die zo'n ontsluiting van het gebied via een fietspad wel aantrekkelijk vindt, vooral als je dan niet meer over een prikkeldraadje hoeft te stappen.
Maar een democratie, zoals in Nederland, maakt soms de vergissing te denken, dat wat de grootste helft van de bevolking leuk vindt, ook voor de andere helft van Nederland moet gelden; dat democratie een kwestie is van de heerschappij van de meerderheid over de minderheid. Maar in mijn opvatting is een echte democratie een samenlevingsvorm, waarin met alle verschillende groepen en hun voorkeuren zo veel mogelijk rekening wordt gehouden, zodat er voor iedereen een eigen plek is waar hij zich thuis kan voelen. Ons is die plek, door de aanleg van dit fietspad ontnomen, en voor ons is dat een groot verlies. We hebben niet de gelegenheid gehad om het tij te keren. Op het moment dat wethouder Assies (van Groen Links nota bene) in het dorp Midlaren vol trots dit plan kwam toelichten, was er voor ons geen mogelijkheid meer om het tegen te houden of er een andere wending aan te geven; alles lag al vast.
Wel waren er enkele andere bewoners uit Midlaren, die tijdig kennis hadden genomen van de plannen en daartegen bezwaar hadden aangetekend. Maar al hun bezwaren (die in grote lijnen hetzelfde waren als de onze) zijn van tafel geveegd met het argument dat er "met de aanleg van het fietspad een groot maatschappelijk belang is gemoeid" en "dat de aanleg geheel in overeenstemming is met het gemeentelijk, provinciaal en rijksbeleid". Dit grote maatschappelijke belang is echter nooit door mensen uit de omgeving zelf naar voren gebracht. Het is achter de bestuurstafel uitgedacht door dezelfde mensen die het gemeentelijk, provinciaal en rijksbeleid uitstippelen en is ons vervolgens zonder omhaal door de strot geduwd.

DE VERSNIPPERING VAN HET DRENTSCHE AA GEBIED
Maar wat misschien nog belangrijker is, dan de teleurstelling van een individuele natuurliefhebber: ook voor het beekdal van de Drentsche Aa zelf, betekent de aanleg van het fietspad een verlies. Het Drentsche Aa-gebied is al versnipperd geraakt door de aanleg van de A28 en later de N34. Nu wordt het nog verder doorsneden door wegen en paden. Want een fietspad is niet zo onschuldig als het lijkt. In zijn kielzog sleept het een heel plan van onderhoud en beheer met zich mee, dat meestal door loonwerkers met grote machines wordt uitgevoerd volgens een vastgelegd bestek. Op gezette tijden zullen de bermen gemaaid moeten worden, zodat de fietser geen natte broekspijpen krijgt door overhangende grasjes. In de praktijk betekent dit, dat hierbij ook de bestaande variatie aan planten, insecten en kleinere dieren vernietigd wordt. Op dit moment zijn gemeentes, waterschappen en andere overheidsinstanties de grootste vernielers van het kleinschalige landschap, doordat de machines die ze gebruiken veel te groot zijn voor de omgeving waarin ze hun werk moeten doen. Ook de ambtelijke organisatievorm, waarin het nauwelijks mogelijk is om een gebied dat daarom vraagt, een specifieke behandeling te geven, werkt dit in de hand.

EEN MEANDEREND RIVIERTJE
Van oorsprong is de Drentsche Aa een natuurlijk riviertje dat zich al meanderend door het landschap verplaatst. Buitenbochten worden steeds verder uitgeslepen door de schurende werking van het water, binnenbochten groeien aan door slib en plantengroei. Soms zijn twee bochten elkaar zo dicht genaderd, dat het water een doorbraak forceert en de rivier zijn loop verlegt. De oude meander-arm blijft liggen en groeit in de loopt der tijden dicht met waterplanten.
Hoewel ook de Drentsche Aa enigszins in toom gehouden wordt door een belendend dijkje met hier en daar oeverbeschoeingen, heeft het riviertje toch de charme van een natuurlijke stroom behouden. Ook de zandkop waar overheen het aan te leggen fietspad gepland is, brokkelt door het langsstromende water langzaam af en vormt steeds weer nieuwe lage strandjes wanneer er een stuk van de oever is weggespoeld. Als men wil voorkomen dat het fietspad op een gegeven dag in de diepte verdwijnt, zullen er ook hier maatregelen genomen moeten worden om verdere afkalving tegen te gaan. Dat betekent dus opnieuw een aantasting van de natuurlijke loop van de rivier.

SNELWEGPANORAMA
Op de web-site van het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa staat op 19 augustus vreugdevol aangekondigd dat het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer het landschap langs de A28 bij Glimmen heeft bestempeld tot "snelwegpanorama".
Een "snelwegpanorama" is een karakteristiek landschap dat het waard is om beschermd te worden, zodat de automobilist vanaf de snelweg Zicht houdt op Mooi Nederland. Want, zo staat er: "onderzoek heeft bevestigd dat groen en ruimte in algemene zin rustgevend zijn en bijdragen aan herstel van stress". Misschien zou je deze waarheid als een koe beter kunnen omdraaien en zeggen: "Gebrek aan rust, groen en ruimte zijn de veroorzaker van stress".
Kennelijk heeft het Natuurbehoud in Nederland een nieuwe (snel)weg in geslagen. Doel lijkt nu, er voor te zorgen dat de bevolking vanaf de snelweg door zijn autoruit ZICHT houdt op de natuur. En als die natuur niet direct voorhanden is, kun je toch gewoon een nieuwe snelweg aanleggen door een natuurgebied? Dat is wel net zo eenvoudig.
En dat is wat er nu in feite in het Drentsche Aa gebied gebeurt: er wordt een snelweg voor fietsers aangelegd om hen ZICHT te geven op Mooi Nederland, maar door de aanleg van die weg, wordt de rust van de natuur, waarnaar men eigenlijk op zoek is, tegelijkertijd om zeep geholpen.

DE VERSTORENDE INVLOED VAN RECREANTEN
En dan zijn er de recreanten zelf. Het fietspad zal zeker veel recreanten trekken. De gemeente zal er reclame voor maken. Die heeft per slot van rekening niet voor niets geld uitgegeven. Het traject zal opgenomen worden in verschillende fiets- en wandelroutes en zal daarin een eigen leven gaan leiden.
Fietsers zullen bij de Aa afstappen om te genieten van de rust en de schoonheid. Niets mooiers dan een picknick langs het dijkje. Bij de brug zal zeker een picknick-bank verrijzen voor wie niet in het gras wil zitten. Ook zullen er natuurlijk afvalbakken geplaatst worden die met enige regelmaat door de gemeente geleegd moeten worden. En rondom die bakken zal afval blijven slingeren dat zomaar is achtergelaten.
De brug wordt opgetrokken van hardhout, weliswaar met een keurmerk, maar hoe mileubewust ben je bezig als je aan de ene kant van de wereld woudreuzen laat kappen om er hier een stuk ongerepte natuur mee open te leggen via een brug die net zo goed van eikenhout gemaakt had kunnen worden?
Het strandje is een ideale plek om het water in te gaan en de voorbijgangers zullen zich daar verdringen aan de waterkant. Terwijl de kinderen zich vermaken in het water, liggen de ouders in het gras langs het fietspad op hun handdoekje te zonnen. Wat wil een mens nog meer? Kortom een fietspad geeft een heleboel drukte. En daarmee is de oorspronkelijke ongerepte rust van een moeilijk toegankelijk stukje Drentsche Aa gebied voorgoed verloren en wordt de natuurlijke omgeving opnieuw verder verstoord.

HOE DE GROOTSCHALIGHEID VAN HET NATUURBEHEER DE KLEINSCHALIGE NATUUR VERNIELT

De naam Overlegorgaan Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa wekt vertrouwen; daarin zullen vast instanties vertegenwoordigd zijn die het beste met het milieu voor hebben, zou je denken. Hier volgt een lijst met indrukwekkende namen:

- Provincie Drenthe
- Gemeenten Aa en Hunze, Assen, Haren en Tynaarlo
- Waterschap Hunze en Aa’s
- Staatsbosbeheer
- Recreatiesector (Recron/Recreatieschap)
- Natuurmonumenten
- Noordelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (NLTO)
- Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD)
- Waterbedrijf Groningen
- Ministerie van LNV

Alle mooie plannen, onderzoeken en overlegorganen ten spijt, is ook een organisatie als het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa, waarin onder meer Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten vertegenwoordigd zijn, kennelijk niet in staat te verhinderen dat RECREATIE de boventoon blijft voeren, wanneer het in feite gaat om NATUUR.
Waarom dergelijke grote prestigieuze projecten, waar ook een klein paadje op een wat minder kwetsbaar punt voldoende zou zijn om fiets- of wandelverkeer van de ene kant naar de andere mogelijk te maken? Natuurlijk heeft ieder mens behoefte aan recreatie, maar het lijkt wel of in deze tijd alles steeds maar groter en massaler moet. Het Drentsche Aa dal is een kleinschalig gebied. Daarin passen geen brede rechte fietspaden en enorme houten bruggen. De voorzieningen die men aanlegt, bepalen tevens het soort gebruik dat er in de toekomst van gemaakt gaat worden. Wanneer men de omvang van de in aanbouw zijnde brug aanschouwt, is het in één oogopslag duidelijk dat de regel die moet dienen tot bescherming van het gebied (geen bruggen hoger dan 5 meter) in dit geval geen enkele waarborg biedt voor kleinschaligheid.
Voor zover er nog iets aan het plan kan worden aangepast, zou mijn voorstel zijn: houd het klein en eenvoudig, lok geen massaal publiek, maar alleen mensen die er een beetje moeite voor over hebben om op een mooie plek te komen en ontmoedig verblijfsrecreatie door geen banken, picknicktafels of afvalbakken te plaatsen.
Hoofddoel (volgens de Gemeente Tynaarlo) was de aanleg van een goed fietsnetwerk waarbij de "fragmentatie" van dit netwerk (veroorzaakt door de loop van de Drentsche Aa) zou moeten worden opgeheven. Nu het kwaad reeds is geschiedt, kan de gemeente er op zijn minst voor zorgen, dat de ontdekking van deze route door het grote publiek niet gaat leiden tot verdere verstoring van het gebied en dat niet ook nog picknicktafels, banken en afvalbakken het natuurlijke landschap gaan ontsieren.